بررسی تطبیقی رسم‌الخط میرعلی بن حسن تبریزی با میرعلی بن الیاس تبریزی بر اساس نسخه خسرو و شیرین نظامی (3134، گالری فریر) و سه مثنوی خواجوی کرمانی (18113، کتابخانه بریتانیا)
نویسنده
چکیده مقاله:
میرعلی بن حسن تبریزی ملقب به «قدوه الکتاب معلی» و میرعلی بن الیاس تبریزی دو نستعلیق‌نویس معروف عصر جلایری در بغداد هستند. تنها اثر اصیل و رقم‌دار میرعلی بن حسن نسخه خسرو و شیرین نظامی محفوظ در گالری فریر (3134) است و شناخته شده‌ترین اثر میرعلی بن الیاس نسخه مصور سه مثنوی خواجوی کرمانی در کتابخانه بریتانیا (18113) است. احتمال می‌رود این دو خوشنویس همشهری، هم دوره و همنام که فقط در نام پدر اختلاف دارند، در شیوه کتابت و رسم‌الخط نیز متمایز باشند. از این‌رو در این پژوهش این دو نسخه خطی مورد مطالعه و مقایسه قرار گرفته است. هدف این پژوهش شناسایی شیوه نگارش هر یک از این دو خوشنویس براساس نسخه خسرو و شیرین نظامی و سه مثنوی خواجو و در پی پاسخ به این پرسش است که چه تفاوت‌هایی میان رسم‌الخط این دو کاتب نستعلیق‌نویس وجود دارد؟ این پژوهش به لحاظ هدف در زمره پژوهش‌های بنیادین است و براساس ماهیت و روش، توصیفی- تحلیلی با رویکرد تطبیقی است. روش گردآوری اطلاعات کتابخانه‌ای و میدانی است. این پژوهش نشان می‌دهد که این دو خوشنویس در شیوه نگارشِ چهار دسته از حروف کشیدگی‌ها، دوایر، مفردات و نقطه‌ها با یکدیگر تفاوت دارند و رسم‌الخط میرعلی بن حسن از قاعده نسبتاً مشخص‌تری تبعیت می‌کند. شکل (ب) کشیده در حروف کشیده و (ن) در حروف گرد به‌عنوان الگوی پایه تکرار شده است. ارتفاع اکثر مفردات یکسان و برابر 5/1 نقطه است. زاویه نقطه‌گذاری 60 درجه است و نسبت به کرسی 15 درجه به‌سمت چپ تمایل دارد. در نگارش میرعلی بن الیاس حروف دارای تنوع بیشتری هستند و کشیدگی‌ها به نسبت بلندتر است. انحراف زیاد قسمت گردی دوایر به سمت مخالف، ارتفاع 2نقطه‌ای مفردات و زاویه نقطه‌گذاری 45 درجه به‌گونه‌ای که محور نقطه‌ها با کرسی موازی باشد، از دیگر مشخصات رسم‌الخط این خوشنویس است.
منابع مشابه
قواعد رسم‌الخط میرعلی تبریزی براساس نسخه خسرو و شیرین نظامی (محفوظ در گالری فریر - 808 هجری قمری)
میرعلی بن حسن تبریزی ملقب به «قُدوَه‌الکُتاب‌مُعَلی» از بزرگ‌ترین خوشنویسان عصر تیموری برای نخستین‌بار خوشنویسی نستعلیق را تحت قاعده و هیئتی متمایز درآورد. تنها اثر مرقومِ موثق میرعلی، نسخه خسرو و شیرین نظامی به‌تاریخ 808هـ.ق/1406م محفوظ در گالری هنری فریر است که از منظر شیوه کتابت و رسم‌الخط اهمیت شایان توجهی دارد. برهمین اساس، موضوع این مقاله بررسی رسم‌الخط میرعلی تبریزی با تکیه بر این نسخه خطی...
متن کاملبررسی پیکرهای انسانی در آثار جنید السلطانی براساس نسخه مصور سه مثنوی خواجوی کرمانی (محفوظ در موزه بریتانیا به‌شماره 18113)
در نقاشی ایرانی، پیکر انسانی دارای جایگاه ویژه‌ای است و نوع بازنمایی آن متأثر از نگرش خیال محور در سنت ادب فارسی است. جنید در ترسیم پیکرهای انسانی برای نخستین‌بار به مضامین غنائی توجه کرده است و در آثارش به یک سبک کاملاً ایرانی دست یافته است که پیشقدم شیوه پیکرنگاری در ادوار بعدی نقاشی ایرانی محسوب می‌شود. موضوع این تحقیق بررسی شیوه‌های ترسیم و تناسبات پیکر‌بندی انسان در آثار جنید السلطانی است...
متن کاملتحلیل تطبیقی خسرو شیرین نظامی گنجوی و نوروز خواجوی کرمانی
داستان سرایی منظوم با نظامی گنجوی به اوج رسید و شیوه جدیدی که او در داستان پردازی بویژه داستانهای منظوم عاشقانه بوجود آورد، سبب تحولی عظیم در داستانسرایی فارسی گردید. داستانسرایی بعد از نظامی تا حدی متاثر و یا دنباله کار نظامی است و شاعران بسیاری بعد از نظامی، گوی نظیره پردازی در برابر پنج گنج وی به میدان افکندند. نظیره پردازی چون امیرخسرو دهلوی، خواجوی کرمانی، جامی، وحشی بافقی، طالب آملی و میر...
15 صفحه اولبررسی خسرو و شیرین نظامی و دیوان جمیل بن معمر از منظر مکتب فمینیسم
زن در فرهنگ‌های مختلف و در تمامی دوران، جایگاه و موقعیت خاصی داشته که با توجه به فرهنگ و سنت هر دوره جایگاه و موقعیت‌های متفاوتی می‌یافت. در تاریخ ایران پس از اسلام که با تمدن و فرهنگ اموی هم‌زمان بود زن حضور چشمگیری دارد و به صورت نسبی، این دو فرهنگ در زمینه جایگاه و موقعیت اجتماعی و فرهنگی زن، دارای تفاوت‌ها و شباهت‌های آشکار بوده‌اند. «خسرو و شیرین» نظامی و دیوان جمیل ب...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
عنوان ژورنال
دوره 14 شماره 49
صفحات 0- 0
تاریخ انتشار 2019-03-21
با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023